Φαζάκης Εμμανουήλ

Ψυχίατρος- Διευθυντής Κ.Ψ.Υ.

Ψυχιατρική μεταρρύθμιση θεωρείται η αλλαγή στην φιλοσοφία και την πρακτική της αντιμετώπισης  του ψυχιατρικού ασθενούς , με την μετάβαση από το παραδοσιακό ψυχιατρικό ίδρυμα στις εναλλακτικές δομές ψυχιατρικής περίθαλψης και αποκατάστασης στον κοινοτικό χώρο.

•         Κοινωνική  Ψυχιατρική  (social psychiatry) 

    Είναι ο κλάδος της Ψυχιατρικής που ασχολείται με τις κοινωνικές παραμέτρους που υπεισέρχονται στην  αιτιοπαθογένεια , την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών, συμπληρώνοντας τις κλασικές αρχές της κλινικής ψυχοπαθολογίας και τις νεώτερες γνώσεις της Βιολογικής Ψυχιατρικής.

Eίναι η εφαρμογή των αρχών της Κοινωνικής Ψυχιατρικής με την ανάπτυξη πλέγματος υπηρεσιών στην κοινότητα, για την πρόληψη , την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση ατόμων με ψυχικές διαταραχές.

•         Αποϊδρυματοποίηση (deinstitutionalization)

            Eίναι η διαδικασία εξόδου χρόνιων  ασθενών από τα μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα μετά από κατάλληλη προετοιμασία και τοποθέτησή τους στην κοινότητα.

•         Από την ιδρυματική Ψυχιατρική στην Κοινοτική Ψυχιατρική

•         Ιστορική ανασκόπηση

•         Ψυχιατρικά άσυλα

•         Εξέλιξη στην Ψυχιατρική θεραπεία και η συμβολή της στην μετεξέλιξη της Ψυχιατρικής

Η Μετάβαση χρόνιων νοσηλευομένων από το Ψυχιατρείο στην κοινότητα-Εμπειρία αποϊδρυματισμού στην Ευρώπη.

      4.Κοινοτική Ψυχιατρική στην Ελλάδα. Επιδοτούμενα από Ε.Ε.  προγράμματα (ν. 815/84-Λέρος- Ψυχαργώς)

      5.Εξωνοσοκομειακές δομές α)Κέντρα ψυχικής υγείας  (πρόληψη, θεραπεία , αποκατάσταση), β) ξενώνες, γ) Κέντρα-Νοσοκομεία ημέρας, δ) προστατευμένα διαμερίσματα, ε) ΚΟΙΣΠΕ, ζ) κινητές μονάδες ψυχιατρικής περίθαλψης. η)ιδιωτ.κλινικές

     6.Ψυχιατρική κλινική στο Γενικό νοσοκομείο ως  ενδιάμεση δομή—Φαινόμενο <<περιστρεφόμενης πόρτας>> (revolving door).

Eίναι η διαδικασία η οποία διευκολύνει με ευκαιρίες, άτομα  με έκπτωση λειτουργικότητας  από ψυχική διαταραχή να επιτύχουν ένα όσο το δυνατόν καλύτερο επίπεδο ανεξάρτητης λειτουργίας στην κοινότητα. Η Ψυχοκοινωνική αποκατάσταση συνεπάγεται τόσο την βελτίωση των ικανοτήτων του ατόμου όσο και την εισαγωγή περιβαλλοντικών αλλαγών ώστε να δημιουργήσει μια ζωή όσο το δυνατόν περισσότερο ποιοτική για τους ανθρώπους που έχουν βιώσει μια ψυχονοητική διαταραχή , ή που έχουν μια έκπτωση της ψυχονοητικής τους ικανότητας τέτοια που να έχει παραγάγει ένα ορισμένο επίπεδο αναπηρίας.

Πεδία ψυχοκοινωνικών αποκαταστασιακών παρεμβάσεων σε

Α)Κλινικό  : αφορά την όσο το δυνατόν μείωση της ψυχιατρικής συμπτωματολογίας, την συμμόρφωση στην φαρμακευτική αγωγή, βελτίωση των προϋποθέσεων για καλύτερο και έγκαιρο χειρισμό κρίσεων και υποτροπών με διαθεσιμότητα των κοινοτικών υπηρεσιών υγείας, για την μείωση των εισαγωγών .

Β)Λειτουργικό: βελτίωση της λειτουργικότητας και ανάδειξη λανθανουσών δεξιοτήτων  με εξειδικευμένες παρεμβάσεις. (Liberman και συν 1986)

            Η Μετάβαση χρόνιων ψυχικά πασχόντων από το Νοσοκομείο σε κοινοτικές στεγαστικές δομές βελτιώνει την λειτουργικότητά τους ενώ περιορίζει αποκλίνουσες συμπεριφορές. (Anderson & συν.1993, Crosby & συν. 1993 Zissi & Barry 1997))

             Άτομα με χαμηλή λειτουργικότητα έχει βρεθεί ότι ωφελούνται  σε στεγαστικές δομές με αυξημένη φροντίδα, αλλά είχαν αρνητικές αλληλεπιδράσεις με προσωπικό και μέλη της οικογένειας.(Timco συν 1993)

Γ) Ψυχολογικό:  επανασυγκρότηση της προσωπικότητας με θετικούς συνειρμούς και χαρακτηριστικά, ενισχύοντας την αυτό-εικόνα , μέσα από συνθήκες αυτοελέγχου, αυτονομίας και ενεργού συμμετοχής. (Ατομική υποστηρικτική) Συμπεριφορικές τεχνικές χειραγώγησης του stress.

Δ)Διαπροσωπικό:  ύπαρξη  υποστηρικτικού κοινωνικού δικτύου από το οποίο να αντλείται συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη από συγγενείς, συντρόφους και φίλους. Το  εκφραζόμενο συναίσθημα (expressed emotion) στην οικογένεια που εκφράζεται με επικριτικά σχόλια, επιθετικότητα ή συναισθηματική υπερεμπλοκή  είναι υψηλό και συμβάλλει σε συχνότερες υποτροπές και επανεισαγωγές.

            Σε 1371 ψυχικά πάσχοντες με διάγνωση σχιζοφρένειας , παρατηρήθηκαν λιγότερα επεισόδια υποτροπών σε αυτούς που ήταν έγγαμοι και είχαν συχνότερες  επαφές με φίλους , ενώ αυτοί που είχαν περιορισμένες κοινωνικές επαφές είχαν λιγότερο θετικό αποτέλεσμα.(Jablesky και συν.1992

Ε)Στεγαστικό :εξασφάλιση στεγαστικού περιβάλλοντος που να προσεγγίζει όσο γίνεται τις επιθυμίες και προσωπικές επιλογές του ίδιου του πάσχοντα. (Ξενώνας, Προστατευμένο σπίτι, Οικογένεια ).

Ζ)Επαγγελματικό : εξασφάλιση επαγγελματικών συνθηκών που να αντιστοιχούν όχι μόνο στις πραγματικές ικανότητες και δεξιότητες του ατόμου , αλλά και στις εν δυνάμει ικανότητές του καθώς και στα εργασιακά του ενδιαφέροντα.

            α)προστατευόμενα εργαστήρια.

            β)κοινωνικοί συνεταιρισμοί.

            γ)υποστηριζόμενη απασχόληση

Ολοκληρωμένο πρόγραμμα Ψυχοκοινωνικής Επαγγελματικής Αποκατάστασης.

            1. Στάδιο αξιολόγησης–κλίμακες εκτίμησης της ψυχιατρικής συμπτωματολογίας

            2.Στάδιο προεργασίας ,διάρκεια 6 μήνες

            3.Στάδιο Εκπαίδευσης διάρκεια 12 μήνες.

                        (Μ. Καρύδη 2006 Στοιχεία Ψυχοκοινωνικής Προσέγγισης στην Επαγγελματική Αποκατάσταση Ψυχωσικών ασθενών).

•         Συμπεριφορικές τεχνικές στην Ψυχοκοινωνική αποκατάσταση αναλόγως των συμπεριφορών-συμπτωμάτων, βασίζονται στις αρχές της Συντελεστικής Μάθησης με τεχνικές α)<<Εκλεκτική ενίσχυση >> , κατά την οποία ενισχύονται επιλεκτικά ορισμένες επιθυμητές συμπεριφορές.

•         β)<<Μίμηση προτύπου>> κατά την οποία ο θεραπευόμενος καλείται να μιμηθεί τη συμπεριφορά κάποιου σημαντικού η αγαπητού προσώπου.

•         γ) <<Εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες>>

•         δ)τεχνικές αυτοδιαχείρισης.

•         Ψυχοεκπαιδευτική προσέγγιση ασθενών α)αναγνώριση της φύσης της νόσου β) σημασία των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων αναγνώριση συμπτωμάτων , δ)σημασία του stress στην επιβάρυνση της ψυχοπαθολογίας,ε) τεχνικές επίλυσης προβλημάτων, ζ) προσαρμογή σε ρεαλιστικές προσδοκίες στην ζωή.

•         Το Νοσοκομείο Ημέρας του Δρομοκαϊτειου ιδρύθηκε το 1994 με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του Ν. 815/84 για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Την 1η Οκτώβρη του 1995 ξεκίνησε να λειτουργεί σε αυτόνομο κτήριο του ευρύτερου χώρου του Νοσοκομείου με δύο ασθενείς. Στη συνέχεια τα επόμενα τρία χρόνια, λειτουργούσε με τέσσερις έως οκτώ ασθενείς αν και η δύναμη του ήταν είκοσι πέντε ασθενείς. Σήμερα η δύναμη του φτάνει τους εικοσιοκτώ ασθενείς.
Υλικοτεχνικά πρόκειται για άρτια εξοπλισμένο κτήριο το οποίο διαθέτει σαλόνι, τραπεζαρία, κοινόχρηστη κουζίνα

Η σύνθεση του προσωπικού είναι η εξής:

•         Διευθυντής ψυχίατρος

•         Ψυχολόγος

•         Προϊσταμένη

•         Τρεις Νοσηλευτές

•         Κοινωνική Λειτουργός μερικής απασχόλησης

•         Εργοθεραπευτής μερικής απασχόλησης

•         Τραπεζοκόμος μερικής απασχόλησης

•         Παροχή υποστήριξης και Ψυχιατρικής φροντίδας μετά το τέλος της νοσηλείας.

•         Η φροντίδα των ασθενών που έχουν ανάγκη νοσηλείας τόσο με βιολογικές όσο και με ψυχολογικές – κοινωνικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

•         Η ενεργή συμμετοχή και η υποστήριξη της οικογένειας στη θεραπεία, γιατί το συγκεκριμένο θεραπευτικό πλαίσιο, προϋποθέτει το μοίρασμα της διαμονής στο Νοσοκομείο Ημέρας και στο σπίτι.

•         Οι ασθενείς έρχονται καθημερινά από τις 08:00πμ έως τις 14:30μμ εκτός Σαββάτου, Κυριακής και αργιών.

•         Η διάρκεια παραμονής τους κυμαίνεται αναλόγως των αναγκών του κάθε ασθενούς.

•         Συνέπεια και ενεργός συμμετοχή από τους ασθενείς στο πρόγραμμα.

•         Η τήρηση σταθερής ώρας προσέλευσης και αποχώρησης που προϋποθέτει τηλεφωνική ειδοποίηση σε περίπτωση αργοπορίας ή απουσίας.

•         Ολιγοήμερες άδειες δίνονται μόνο σε συνεννόηση με τη θεραπευτική ομάδα.

•         ΞΕΝΩΝΑΣ  ΑΠΟΑΣΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

•         ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

•         ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΜΕΡΑΣ

•         ΜΕΤΑΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΣ  ΞΕΝΩΝΑΣ

•         ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ  ΥΓΕΙΑΣ

•         ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ

•         ΚΟΙΣΠΕ

•         ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΜΕΝΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ

•         ΚΙΝΗΤΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ

Σκοποί:

•         Ψυχοκοινωνική Φροντίδα, Κοινοτική Συμβουλευτική, Παρέμβαση και Ευαισθητοποίηση, Πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση

•          Παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε κοινοτικό πλαίσιο

•          Ο πρώτος «ηθμός» στη νοσηλεία

•          Εφαρμογή της αρχής της τομεοποίησης

•         Επίσης στις ενδιάμεσες ώρες των παραπάνω γίνονται οι εξής δραστηριότητες:

•         Ενημέρωση των κοινωνικών δρώμενων από εφημερίδες που αναλαμβάνει να φέρει κάποιος από τα μέλη.

•         Ομάδα μαγειρικής – ζαχαροπλαστικής μια φορά την εβδομάδα.

•         Ομαδικές δραστηριότητες όπως ζωγραφική, κατασκευή διάφορων ειδών( μάσκες, στεφάνια, γλαστράκια, κεριά, πήλινα είδη κ.α.), τα οποία εκθέτονται δυο φορές το χρόνο.

•         Ομάδα γυμναστικής στο γυμναστήριο του νοσοκομείου δυο φορές την εβδομάδα.

•         Ατομικές συναντήσεις των ασθενών με την θεραπευτική ομάδα (υποστηρικτικές -εκπαίδευσης δεξιοτήτων).

•         Ομάδα επικοινωνίας και στήριξης δυο φορές την εβδομάδα, όπου συζητούνται προσωπικά θέματα των μελών.

•         Ομάδα συζήτησης διαφόρων θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, κατόπιν εισήγησης των μελών και Ομάδα επικαιρότητας.

•         Συναντήσεις και διαρκής επικοινωνία με την οικογένεια για την πορεία του ασθενούς.

•         Πραγματοποίηση εξόδων και επισκέψεων εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

•         Τέλος αξίζει να επισημανθεί ότι θα πρέπει να υπάρχει συνεχής προσπάθεια εκπαίδευσης της θεραπευτικής ομάδας και συνοχή αυτής για την καλύτερη λειτουργία του Νοσοκομείου Ημέρας.

Λειτουργίες:

·        Πρόληψη, πρώιμη διάγνωση και θεραπεία όλων των ψυχικών διαταραχών. Παρέμβαση στην κρίση, συμπεριλαμβανομένων των κατ’οίκον επισκέψεων. Ψυχιατρικές υπηρεσίες για ενήλικες. Βιο-ψυχο-κοινωνική προσέγγιση. Εφαρμογή ψυχοθεραπειών. Ολοκληρωμένη, συνθετική προσέγγιση

·        Συνεχιζόμενη φροντίδα των ασθενών και συνεχές της φροντίδας σε στενή συνεργασία με άλλες υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας που αποσκοπούν σε: βελτίωση της λειτουργικότητας των ασθενών, πρόληψη της επανεισαγωγής σε νοσοκομείο, κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση. Το ΚΨΥ μπορεί επίσης να αναπτύξει μονάδα μερικής νοσηλείας.

·        Ευαισθητοποίηση και Αγωγή της Κοινότητας σε ζητήματα που αφορούν στην  Ψυχική Υγεία. Ειδικά προγράμματα τόσο για νομικούς και ειδικές κατηγορίες (εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες υγείας, ομάδες υψηλού κινδύνου, κλπ.). Στενή συνεργασία με κοινοτικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ΠΦΥ.

·        Εκπαιδευτικά προγράμματα για επαγγελματίες ψυχικής υγείας

·        Έρευνα και περιοδική αξιολόγηση της λειτουργίας του.

·        Η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, υπέστη ριζική μεταρρύθμιση με την εισαγωγή της έννοιας του Τομέα Ψυχικής Υγείας (sector ή catchment area ή secteur).

·        Η Τομεοποίηση ήταν μια νέα διαμορφωμένη πολιτική στον τομέα της δημόσιας υγείας στο πλαίσιο της ψυχιατρικής πραγματικότητας της δεκαετίας του 1950 (εισαγωγή των νέων ψυχοφαρμάκων, νευροληπτικά, αντικαταθλιπτικά, βενζοδιαζεπίνες, διαμόρφωση μιας προοδευτικής ιδεολογίας για το άνοιγμα των ασύλων προς την κοινοτική ψυχιατρική, αντιμετώπιση των ψυχικά αρρώστων, αντί του συνήθους εγκλεισμού τους, με ταυτόχρονη προάσπιση των ατομικών τους δικαιωμάτων).

·        Τομεοποίηση (catchmentation – sectorization) σημαίνει απλά παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο. Χωρίς αυτήν, κάθε προσπάθεια για Κοινοτική Ψυχιατρική είναι αδύνατη.

·        Οι υπηρεσίες που πρέπει παρέχει το πλήρες δίκτυο των Μονάδων του ΤοΨΥ περιλαμβάνουν:

–        Πρόληψη και πρώιμη παρέμβαση

–        Διαγνωστική εκτίμηση και εκτίμηση αναγκών

–        Συμβουλευτική και θεραπευτικές παρεμβάσεις

–        Ημερήσια φροντίδα και ψυχοκοινωνική στήριξη

–        Υποστήριξη των οικογενειών

–        Στεγαστικές λύσεις στην κοινότητα

–        Επαγγελματική κατάρτιση και αποκατάσταση ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε θέματα ψυχικής υγείας και καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας

–        προαγωγή της ψυχικής υγείας

Η λειτουργία των Μονάδων του ΤοΨΥ σε δίκτυο απαιτεί το συντονισμό του έργου τους, την αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, τον σχεδιασμό/ προγραμματισμό νέων μονάδων. Υπεύθυνη για τα ανωτέρω είναι η Τομεακή Επιτροπή Ψυχικής Υγείας (ΤΕΨΥ).

Η ψυχιατρική φροντίδα στην κοινότητα είναι συνδεδεμένη με ορισμένες έννοιες, όπως:

•         Με αυτό τον όρο εννοείται η διαδικασία επίτευξης μιας σειράς στόχων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η ενσωμάτωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα, η επίτευξη της προσβασιμότητας τους από τον πληθυσμό, η διασφάλιση ότι σε όλους τους πολίτες θα παρέχεται η κατάλληλη φροντίδα, κ.α..

•         Η συμμετοχή επαγγελματιών από διαφορετικούς κλάδους είναι απαραίτητη για την παροχή διαφοροποιημένων υπηρεσιών στις διαφοροποιημένες και πολύπλοκες ανάγκες ενός ψυχικά πάσχοντα και της οικογένειας του. Η εργασία σε ομάδα είναι απαραίτητα συνθήκη κοινοτικής φροντίδας

•         Θα πρέπει να διασφαλίζεται, όπου είναι δυνατή, η συνέχεια της επαγγελματικής ευθύνης για όλες τις παρεμβάσεις οι οποίες υλοποιούνται, για το ίδιο το άτομο, από διαφορετικές μονάδες ψυχικής υγείας.

•         Οι μονάδες που συγκροτούν τον ΤοΨΥ πρέπει να συντονίζονται αποτελεσματικά ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των ασθενών ολοκληρωμένα. Αυτό σημαίνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες πρέπει να είναι οργανωμένες κατά τρόπο ώστε να είναι προσιτές σε όλους όσους τις έχουν ανάγκη. Ο συντονισμός των μονάδων ενός ΤοΨΥ και μεταξύ των μονάδων του ΤοΨΥ αφορά σε δύο επίπεδα: εντός του ΤοΨΥ και μεταξύ των μονάδων του ΤοΨΥ και της κοινότητας, ιδιαίτερα εκείνων των υπηρεσιών που στον ένα ή τον άλλο βαθμό έχουν σχέση με την ψυχική υγεία (εκπαίδευση, απασχόληση, πρόνοια, κ.λ.π.).

•         Πίνακας 3:       Δομές Ψυχικής Υγείας που έχουν σχεδιαστεί κατά τη Β΄ φάση του Προγράμματος “Ψυχαργώς” (2001 – 2007) α) Κοινοτικές Δομές παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας Ψυχιατρικά Τμήματα σε Γενικά Νοσοκομεία 50

•         Παιδοψυχιατρικά Τμήματα σε Γενικά Νοσοκομεία 9

•         Κέντρα Ψυχικής Υγείας & Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα 55 Μετανοσοκομειακοί Ξενώνες Βραχείας Παραμονής 31

•         Κέντρα Ημέρας – Νοσοκομεία Ημέρας 29

•         Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας 19

•         β) Δομές αποασυλοποίησης Ξενώνες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης 42

•         Οικοτροφεία Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης 109

•         Προστατευμένα Διαμερίσματα 119

•         Εργαστήρια (προγράμματα) επαγγελματικής κατάρτισης ασθενών 8

•         γ) Εξειδικευμένες Δομές ψυχικής υγείας Ολοκληρωμένα Κέντρα για τον αυτισμό 19

•         Δομές για αντιμετώπιση της κρίσης από την τοξικοεξάρτηση 21

•         Δομές για αντιμετώπιση της κρίσης από το αλκοόλ 9

•         Ολοκληρωμένα Κέντρα για τη Νόσο του Alzheimer 7  

•         Σύνολο Δομών 527

•         http://www.yyka.gov.gr/health/domes-kai-draseis-gia-tin-ygeia/programma-psychargos/to-programma-psychargos/organosi-kai-leitoyrgia-monadon/perigrafi-monadon/kentro-psychikis-ygeias-kpsy-1/files/odigos-kpsy.pdf

•         ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

•         Ο ΠΡΩΤΟΣ ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

•         ΕΝΑΡΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

•         ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

•         ΑΝΑΓΚΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

•         ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ

•         ΣΥΝΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

•         ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ

1.Δημιουργία Ψυχιατρικού Τμήματος στο Γενικό Νοσ. ΑΓ.Νικολάου,920.000 ευρώ ιεράρχηση Α’.

2.Κ.Ψ.Υ. Αγ. Νικολάου,80.000 ευρώ, κτιριακές μετατροπές ήδη υπάρχοντος κτιρίου.ιεράρχηση Α’.

3.Γ.Ν. Ιεράπετρας , Ξενώνας 10 ατόμων,300.000 ευρώ,  Ιεράρχηση Γ’.

4.Γ.Ν. Σητείας Ξενώνας 10 ατόμων, σε εξέλιξη? μελέτη για συστέγαση Νοσ. Ημέρας και Ξενώνα. 310.000 ευρώ ,ΔΕΠΑΝΟΜ, Ιεράρχηση Γ’.