Σωματικά Συμπτώματα στις Αγχώδεις και Καταθλιπτικές Διαταραχές

Φαζάκης Εμμανουήλ
Ψυχίατρος- Διευθυντής Κ.Ψ.Υ.Η Σύγχρονη Ιατρική εξακολουθεί να διαχωρίζει τις διαταραχές του ανθρώπου , σε Σωματικές  και Ψυχικές. Ακολουθείται δηλαδή, η θρησκευτική αντίληψη διαχωρισμού της Ψυχής από το Σώμα , αντίστοιχα  δε και των διαταραχών τους. Παράλληλα κυριαρχεί   και η Φιλοσοφική αντίληψη της άμεσης και αποκλειστικής συσχέτισης αιτίου –αιτιατού στην ερευνητική, διαγνωστική και θεραπευτική λειτουργία της Ιατρικής. Ο όρος Ψυχοσωματικές Διαταραχές, παρότι είναι πιο κοντά σε μια ολιστική και συστημική αντίληψη ,τείνει να αντικατασταθεί όπως
φαίνεται στο DSM-IV (ταξινομικό σύστημα της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας) , με τον όρο «Ψυχολογικοί Παράγοντες που επηρεάζουν  την Σωματική Κατάσταση», όρος που διαχωρίζει ξανά το σωματικό από το ψυχικό.
Η γνωστή  και ευρέως αποδεκτή ρήση των αρχαίων «νους υγιής εν σώματι υγιεί» αποδέχεται την ενοποίηση του Σωματικού με το Ψυχικό , ενσωματώνοντας το Ψυχικό «μέσα» στο Σωματικό ως ένα τελικά, ενιαίο και ίσως ομοούσιο σύνολο.

«Ψυχικές διαταραχές οφειλόμενες σε Ουσίες ή Γενική Ιατρική κατάσταση», είναι  άλλη μία  μεγάλη κατηγορία ψυχικών διαταραχών οφειλόμενες σε σωματικά- οργανικά αίτια.
«Ψυχικές Αντιδράσεις προσαρμογής σε Σωματικές Ιατρικές καταστάσεις», επίσης  και αυτή  η  κατηγορία ξεχωρίζει το Ψυχικό από το Σωματικό, αιτιολογικά .
Όμως στις «καθαρά» Ψυχιατρικές  Διαταραχές, όπως είναι οι Διαταραχές της Διάθεσης και οι Αγχώδεις Διαταραχές , συνυπάρχουν σωματικά και ψυχικά συμπτώματα τα οποία και συναπαρτίζουν αδιαίρετα την κλινική εικόνα αυτών των
-κατά τα άλλα- καθαρά ψυχικών διαταραχών.
Ως εκ τούτου , η γνώση  και η αντίληψη όλων, της σημαντότητας των σωματικών χαρακτηριστικών των αγχωδών και καταθλιπτικών Διαταραχών , μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη Διάγνωση και αποτελεσματικότερη Θεραπεία, με όλα τα θετικά επακόλουθα, για το σύστημα περίθαλψης και για τον ασθενή.ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ  ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
                               (ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ  ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ)
 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Α. Είναι παρούσα μια γενική ιατρική κατάσταση.
Β. Οι ψυχολογικοί παράγοντες από την πλευρά τους, επηρεάζουν την γενική ιατρική κατάσταση  με έναν από τους ακόλουθους τρόπους.
1. Οι ψυχολογικοί παράγοντες έχουν επηρεάσει την πορεία της γενικής σωματικής κατάστασης, όπως φαίνεται από την στενή σχετικά σύνδεση μεταξύ των ψυχολογικών παραγόντων και της ανάπτυξης η επιδείνωσης της γενικής σωματικής κατάστασης η καθυστέρησης ανάρρωσης από αυτήν.  Π.χ. α)Διαταραχή στον άξονα I, όπως η μείζων καταθλιπτική διαταραχή καθυστερεί την ανάνηψη από έμφραγμα μυοκαρδίου).β)επί μέρους καταθλιπτικά συμπτώματα , καθυστερούν την ανάνηψη από χειρουργείο, γ) άγχος που επιδεινώνει το Άσθμα.
2.Οι παράγοντες παρεμποδίζουν την θεραπεία της γενικής σωματικής κατάστασης.
(Παθολογική άρνηση για χειρουργείο σοβαρής ιατρικής κατάστασης).
3.Οι παράγοντες αποτελούν επιπρόσθετο κίνδυνο υγείας για το άτομο.(Δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές υγείας που επηρεάζουν την σωματική κατάσταση, όπως έλλειψη άσκησης, υπερβολικό σωματικό στρες, μη ασφαλές σεξ, υπερφαγία),
4. Οι παθοφυσιολογικές απαντήσεις που σχετίζονται με στρες, επισπεύδουν η χειροτερεύουν συμπτώματα της γενικής σωματικής κατάστασης.( Στρες—υπέρταση –καρδιόπαθεια).ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΟΥΣΙΕΣ Η ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.

1.  Προκαλούμενες από ΑΛΚΟΟΛ  διαταραχές.
α)εξάρτηση, στέρηση ,τοξίκωση, ντελίριο τοξίκωσης , ντελίριο στέρησης, άνοια, αμνησιακή διαταραχή ,ψυχωτική διαταραχή με παραληρητικές ιδέες η ψευδαισθήσεις, διαταραχή της διάθεσης ,αγχώδη διαταραχή, σεξουαλική δυσλειτουργία,, διαταραχή ύπνου.
2. Συνδεόμενες διαταραχές με Αμφεταμίνες, Κάνναβη, Κοκαΐνη, Οποιοειδή ίδια με παραπάνω  , πλην άνοιας.
3.Συνδεόμενες διαταραχές με καφεΐνη, νικοτίνη.
4.Εισπνεόμενες ουσίες  ,ίδια με 1,πλήν σεξουαλική δυσλειτουργία.
5.Προκαλούμενες διαταραχές  από ηρεμιστικά –υπνωτικά φάρμακα
Ίδια με 1.
5.Ψευδαισθησιογόνα—άλλες ουσίες
ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΑ. Πίνακας 15.1-22
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ
•         Αναλγητικά – Αντιφλεγμονώδη
     –   Ιβουπροφένη
     –   Ινδομεθακίνη
     –   οπιούχα
 
•          Αντιβακτηριδιακά – Αντιμυκητιασικά
     –   Αμπικιλλίνη
     –   Κυκλοσερίνη
     –   Μετρονιδαζόλη
     –   Στρεπτομυκίνη
     –   Σουλφαμεθοξαζόλη
     –   Σουλφοναμίδες
     –   Τετρακυκλίνες
•         Αντιυπερτασικά και καρδιολογικά
      –   α-μεθυλ-Dορα
      –   β- αναστολείς ( προπανολόλη )
      –   κλονιδίνη
      –   δακτυλίτιδα
      –   υδραλαζίνη
      –   προκαϊναμίδη
 
•         Αντινεοπλασματικά
      –   αζαθειοπρίνη
      –   τριμεθοπρίμη
•         Νευρολογικά – Ψυχιατρικά
      –   αμανταδίνη
      –   αντιψυχωτικά ( βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες)
      –   καρβαμαζεπίνη
      –   λεβοντόπα
      –   φαινυντοΪνη
      –   κατασταλτικά – υπνωτικά
      –   βρωμοκρυπτίνη
 
•         Στεροειδή – Ορμόνες
    –   κορτικοστεροειδή
    –   αντισυλληπτικά
    –   πρεδνιζολόνη
•         Διάφορα
    –   ακεταζολαμίδη
    –   χολίνη
    –   σιμετιδίνη
    –   διεγερτικά (αμφεταμίνες,φαινφλουραμίνη)
 
•         Αμφεταμίνες
•         Βρωμιούχα
•         Καπτοπρίλη
•         Σιμετιδίνη
•         κοκαΐνη
•         Κορτικοστεροειδή
•         Κυκλοσπορίνη
•         Ψευδαισθησιογόνα
•         Υδραλαζίνη
•         Ισονιαζίδη
•         Λεβοντόπα
•         οπιούχα και οπιοειδή
ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
Νευρολογικά και   Παθολογικά    αίτια   καταθλιπτικών συμπτωμάτων
ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ
    –   Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
    –   Άνοιες( Alzheimer)
    –   Επιληψία*
    –   Νόσος του Huntington*
    –   Υδροκέφαλος
    –   Λοιμώξεις( HIV,νευροσυφίλιδα)
    –   Ημικρανίες*
    –   Κατά πλάκα σκλήρυνση
    –   Ναρκοληψία
    –   Νεοπλάσματα*
    –   Νόσος του Parkinson
    –   Άπνοια του ύπνου
    –   Τραύματα*
    –   Νόσος του WILSON*
    –   Προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση
ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΑ
 
      –   Επινεφριδιακά (Cushing, Addison)
      –   Υπεραλδοστερονισμός
      –   Σχετικά με την έμμηνη ρύση προβλήματα*
      –   Παραθυρεοειδικές διαταραχές ( ύπερ- και ύπο- )
      –   Επιλόχειες διαταραχές*
      –   Θυρεοειδικές διαταραχές ( ύπερ- και ύπο- )*
ΛΟΙΜΩΔΗ ΚΑΙ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
      –   Σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS)
      –   Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
      –    Λοιμώδης μονοπυρήνωση
      –    Πνευμονία
      –    Ρευματοειδής αρθρίτιδα
      –    Αρτηρίτιδα Sjogren  
      –    Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος*
      –    Κροταφική Αρτηρίτιδα
      –    Φυματίωση
ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ
 
    –   Καρκίνος ( ΓΣΝ, παγκρέατος)
    –   Καρδιοπνευμονική νόσος
    –   Πορφυρία
    –   Ουραιμία
    –   Ελλείψεις βιταμινών( Β12,C, φυλλικού)*
( * ) = αυτές οι καταστάσεις συνδέονται και με Μανιακά συμπτώματα

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ.

 

  • πονοκέφαλοι
  •  πόνοι στη μέση
  •  μυικοί σπασμοί
  •  ναυτία
  •  εμετοί
  •  δυσκοιλιότητα
  • οπισθοστερνικό κάψιμο
  •  δυσκολία στην αναπνοή
  •  υπέρπνοια
  •  πόνος στο στήθος, κ.ά.
ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΓΧΩΔΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ.
•         Πονοκέφαλος
•         Πόνοι στη μέση
•         Μυϊκοί σπασμοί (κράμπες)
•         Ναυτία
•         Έμετος
•         Δυσκοιλιότητα
•         Οπισθοστερνικό κάψιμο
•         Δυσκολία στην αναπνοή
•         Υπέρπνοια
•         Πόνος στο στήθος
ΑΓΧΟΣ:  είναι ένα προειδοποιητικό σήμα. Προειδοποιεί για επερχόμενο κίνδυνο και προετοιμάζει το άτομο να λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσει την απειλή. Ο φόβος είναι επίσης ένα προειδοποιητικό σήμα, αλλά θα πρέπει να διαφοροποιείται από το άγχος. Ο φόβος είναι απάντηση σε απειλή που είναι γνωστή, εξωτερική, ορισμένη και μη συγκρουσιακή στη φύση της. Το άγχος είναι απάντηση σε απειλή που είναι άγνωστη, εσωτερική, ασαφής ή συγκρουσιακή στη φύση της.
 
 
ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΓΧΩΔΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ.
 
 
•         Διάρροια
•         Ζάλη
•         Υπεριδρωσία
•         Αυξημένα αντανακλαστικά
•         Υπέρταση
•         Προκάρδιοι παλμοί
•         Μυδρίαση
•         Κινητική ανησυχία
•         Συγκοπή
•         Ταχυκαρδία
•         Αιμωδία των άκρων
•         Τρόμος
•         Στομαχική δυσανεξία
•         Συχνουρία, έπειξη προς ούρηση
 
 
 
 
 
 
 
 
Διαταραχές συνδεόμενες με Άγχος
Νευρολογικές Διαταραχές
 
  1. Νεοπλάσματα εγκεφάλου
  2. Εγκεφαλικά τραύματα και μεταδιασεισικό σύνδρομο
  3. Αγγειακά Εγκεφαλικά επεισόδια
  4. Υπαραχνοειδής αιμορραγία
  5. Ημικρανία
  6. Εγκεφαλίτιδα
  7. Σύφιλη του εγκεφάλου
  8. Σκλήρυνση κατά πλάκας
  9. Νόσος του Wilson
  10. Νόσος του Huntington
  11. επιληψία
Συστηματικές καταστάσεις
 
  1. Υποξία καρδιαγγειακά νοσήματα
  2. Καρδιακές αρρυθμίες
  3. Αναπνευστική ανεπάρκεια
  4. Αναιμία
 
Ενδοκρινικές Διαταραχές
 
  1. Δυσλειτουργία της υπόφυσης
  2. Δυσλειτουργία του θυρεοειδούς
  3. Δυσλειτουργία των παραθυρεοειδών
  4. Δυσλειτουργία των επινεφριδίων
  5. Φαιοχρωμοκύττωμα
  6. Ανδρογεννητικό σύνδρομο
Φλεγμονώδεις Διαταραχές
 
  1. Ερυθηματώδης λύκος
  2. Ρευματοειδής αρθρίτιδα
  3. Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
  4. Κροταφική αρτηρίτιδα
 
Διάφορες καταστάσεις
  1. Υπογλυκαιμία
  2. Καρκινοειδές σύνδρομο
  3. Συστηματικές κακοήθειες
  4. Προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο
  5. Πυρετικές καταστάσεις και χρόνιες λοιμώξεις
  6. Πορφυρία
  7. Λοιμώδης μονοπυρήνωση
  8. Σύνδρομο μετά από ηπατίτιδα
  9. Ουραιμία
Τοξικές καταστάσεις
 
  1. Απόσυρση από αλκοόλ και ουσίες
  2. Αμφεταμίνες
  3. Συμπαθητικομιμητικές ουσίες
  4. Αντιυπερτασικές ουσίες
  5. Καφεΐνη και απόσυρση από Καφεΐνη
  6. Πενικιλλίνη
  7. Σουλφοναμίδες
  8. Κάνναβη
  9. Υδράργυρος
  10. Αρσενικό
  11. Φώσφορος
  12. Οργανοφωσφορικοί εστέρες
  13. Βενζένιο
  14. Δυσανεξία στην ασπιρίνη
Ιδιοπαθείς ψυχιατρικές καταστάσεις
 
  1. Κατάθλιψη
  2. Μανία
  3. Σχιζοφρένεια
  4. Αγχώδεις διαταραχές
  5. Γενικευμένο άγχος
  6. Κρίσεις πανικού
  7. Φοβικές διαταραχές
  8. Διαταραχή μετά από τραυματικό στρές
Ανεπάρκεια βιταμινών
  1. Ανεπάρκεια της Β12
  2. Πελλάγρα